Janusz Korczak powiedział kiedyś „nie ma dzieci są ludzie”. I to jest prawda. „Dziecko to także człowiek tylko, że jeszcze mały…”. Przecież każdy dorosły kiedyś również był dzieckiem. Tak więc, podobnie jak każdy dorosły, dziecko jest właścicielem pewnych praw i wolności.
Co to są prawa dziecka?
Nazywają się one prawami człowieka. Źródłem tych praw jest godność człowieka, zwana również człowieczeństwem. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapisana jest ona w art. 30:
„Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”.
Z godności wywodzą się dwie zasady: wolność i równość, które są podstawą wszystkich praw człowieka. Wolność oznacza to, że człowiek nie jest własnością kogokolwiek, posiada wolną wolę, może samodzielnie podejmować decyzje i świadomie ponosić za nie odpowiedzialność (dziecko uczy się tego w trakcie dojrzewania). Równość oznacza, że każde dziecko ma takie same prawa i ma być tak samo traktowane przez wszystkich bez jakiejkolwiek dyskryminacji.
Dlaczego wobec tego mówi się o prawach dziecka?
Otóż, ze względu na to, że człowiek przed i po urodzeniu (zwany dzieckiem) nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie, uznano, iż do pewnego momentu swojego życia musi pozostawać pod opieką dorosłych.
Kto to jest dziecko?
Konwencja o Prawach Dziecka w art. 1. definiuje „dziecko” jako „każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność”.
W rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka „dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności (Art.2.1.). Uzyskanie pełnoletności określają odrębne przepisy(Art.2.2).
Najważniejszymi opiekunami są rodzice. Jednak wtedy, gdy ich zabraknie lub nie wywiązują się ze swoich obowiązków rodzicielskich lub nie dają sobie samodzielnie rady z opieką nad dzieckiem, to państwo w myśl zasady pomocniczości musi im pomóc lub przejąć ich obowiązki.
Art. 72. Konstytucji RP
Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.
Ale to wszyscy dorośli powinni brać udział w rozwoju umysłowym i fizycznym dziecka, gdyż dzieci są największym bogactwem każdego społeczeństwa i w przyszłości to one będą decydowały o swojej wspólnocie, państwie, globie. Należy je więc bardzo dobrze do tej roli przygotować. Ma to robić rodzic, nauczyciel, lekarz, policjant, polityk itd.
Dziecko nie jest własnością dorosłych. Jest słabsze od dorosłych, dlatego też musi posiadać dodatkową ochronę przed siłą dorosłych. Taką ochronę dają im prawa dziecka zapisane w Konwencji o prawach dziecka. Konwencja powtarza katalog większości praw człowieka, ponieważ nie ma sensu zapisania np. praw emerytalnych, gdyż w Polsce uzyskuje się je dopiero w wieku 67 lat. Konwencja natomiast zobowiązuje państwo i dorosłych do szczególnego traktowania dzieci.
Przestrzeganie praw dziecka w przedszkolu
W Przedszkolu im. Jasia i Małgosi przestrzegana jest Konwencja Praw Dziecka, która zapewnia:
- Równość dzieci wobec praw.
- Wrodzone prawo do życia, prawo do imienia, obywatelstwa, opieki rodziców.
- Prawo łączenia rodzin.
- Zakaz nielegalnego wywozu dzieci za granicę.
- Prawo do swobodnego wyrażania poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka.
- Prawo do wypowiedzi i swobody, do poszukiwania informacji.
- Prawo do swobodnego zrzeszania się.
- Prawo do swobody myśli, sumienia, wyznania.
- Wolność pokojowych zgromadzeń.
- Zakaz ingerencji w sferę życia prywatnego, rodzinnego, domowego, w korespondencję.
- Zakaz bezprawnych zamachów na honor i reputację.
- Prawo dostępu do informacji i materiałów.
- Prawo do opieki rodziców, którzy ponoszą odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka.
- Prawo do ochrony przed wszelkimi formami przemocy fizycznej lub psychicznej.
- Prawo do adopcji zgodnie z obowiązującym prawem.
- Prawo do ubiegania się o status uchodźcy.
- Prawo do ochrony zdrowia.
- Prawo do korzystania z systemu ubezpieczenia społecznego.
- Prawo do nauki.
- Prawo do korzystania z własnej kultury, do wyznawania i praktykowania własnej religii.
- Prawo do wypoczynku i czasu wolnego.
- Prawo do ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym.
- Ochrona przed używaniem środków narkotycznych.
- Ochrona przed wszelkimi formami wyzysku seksualnego i nadużyć seksualnych.
- Zakaz torturowania, orzekania kary śmierci i kary dożywotniego więzienia.
- Ochrona przed poborem do wojska dzieci poniżej lat piętnastu.
- Prawo do stosowania wobec dziecka oskarżonego wszystkich zasad wymiaru sprawiedliwości.
Statut Przedszkola Miejskiego Nr 10 // Rozdział VI – § 12